روشن شدن هر مفهوم، قبل از هر چیزی برای درک صحیح آن مفهوم می تواند کمک کند. سواد رسانه ای مشتکل از دو عبارت است: «سواد» و «رسانه».
برگردیم به دوران کودکی و روزهای اول مدرسه، زمانی که به مدرسه می رفتیم تا «خواندن و نوشتن» را یاد بگیریم و دیگر «بی سواد» نباشیم. در مدرسه ابتدا حروف الفبا را یاد می گرفتیم؛ یعنی نسبت به شکل حروف، صدای آنها و نحوه نوشتن آنها «دانش» پیدا می کردیم. سپس «مهارت» کنار هم گذاشتن حروف و خواندن و هجّی کردن کلمات را یاد می گرفتیم و بعد از مدتی «کاربرد» کلمات در ساختن جمله ها و خواندن و نوشتن متون مختلف را آموختیم و بدین ترتیب «باسواد شدیم»! مجموعه ای از دانش ها در کنار مهارت ها به اضافه کاربردها در کنار هم، ما را با سواد کرد. 

رسانه وسیله ای است که فرستنده به کمک آن پیام خود را به گیرنده منتقل می کند. رفته رفته ابزارهای ارتباطی گسترش پیدا کرد و در عصر حاضر با ظهور رسانه های چاپی و الکترونیکی، رسانه های جمعی شکل گرفتند. مهم ترین تفاوت رسانه های امروزی آن است که می توانند پیام های خود را با سرعت زیاد به طیف وسیعی از مخاطبان برسانند.

همانطور که سواد خواندن و نوشتن به ما کمک می کند تا بتوانیم انواع جملات ساده و پیچیده را بفهمیم و معناهای متفاوتی از آن ها برداشت کنیم، سواد رسانه ای هم مهارتی است که با یادگیری آن می توانیم انواع رسانه ها و تولیدات رسانه ای را درک، تفسیر و تحلیل کنیم. هر رسانه مجموعه ای از نشانه های خاص خود را دارد که شناخت این نشانه ها در با سواد شدن ما نقش مهمی را ایفا می کند.

همه ی ما می خواهیم فرزندانمان حرف شنو باشند . وقتی فریاد می زنیم که بایست ! نرو وسط خیابان ؛ توقع داریم کودکمان اطاعت کند . یا اگر به او می گوییم که برو مسواک بزن ، یا بخواب ، توقع داریم بدون هیچ حرفی این کار را انجام دهد .

خیلی اوقات ، وادار کردن بچه ها به این که رفتار شایسته ای داشته باشند مشکل است . روش ” هر چه می گویم همان است ” که بیشتر والدین به آن متوسل می شوند ، معمولاً بی فایده است .
خوشبختانه روش هایی برای اداره رفتار بچه ها وجود دارد که بدون برخورد ، بدون اشک و قهر ، فریاد ، کتک کاری ، یا توهین ِ زبانی است . در این مبحث سعی کرده ایم اصولی را ارائه دهیم که عمل به آنها به شما و فرزندتان کمک می کند تا به هدف مطلوب برسید . شروع واقعی این گونه تربیت ، از سال های آغاز کودکی است .
به خاطر داشته باشید که در سنین پیش دبستانی ، بچه ها کارهای عادی روزمره و مهارت نظم و انضباط را که لازمه ی زندگی است ، به راحتی یاد می گیرند . برای تسلیم کردن کودکان روشی کلی وجود دارد که در همه ی شرایط ، مفید است . آن را یاد بگیرید و بعد در زمینه های مختلف امتحان کنید .

1 – برخورد مثبت داشته باشید
به رفتار مناسب فرزند خود توجه کنید و در همان لحظه از آن تعریف کنید . سپس از او درخواست نمایید ( یا او را راهنمایی کنید ) تا فعالیت بعدی را انجام دهد . در این روش برای هر کاری که کودک درست انجام می دهد امتیازی قائل شوید ، به نوعی که گویی جادویی در کار است ، او به طور باور نکردنی ، درخواست های بعدی را اجابت می کند. به طور مثال به او بگویید :
- آفرین که یک لیوان شیر خوردی . حالا بیا کمی تخم مرغ بخور .
- خیلی خوب مسواک زدی . حالا بیا لباس خوابت را بپوش .
2 – برای کنترل او به نرمی رفتار کنید
هر گاه ازکودک خود خواهشی دارید ، به سمت او بروید و به نرمی او را لمس کنید . به طوری که حضور شما تقریباً موافقت کودکتان را ضمانت کند . اکنون درست در جایی هستید که فرمان شما به یک عمل تبدیل می شود .
شما می خواهید فرزندتان میز را بچیند ، اگر با فریاد از او بخواهید که از آن طرف خانه بیاید و میز را بچیند ، حتماً مؤثر نخواهد بود ؛ بهتر است نزد او بروید و آنچه که می خواهید به او بگویید ، سپس با او به آشپزخانه بروید .
هنگامی که خواهر و برادر مشغول نزاع و درگیری هستند ، نباید با داد و بیداد دعوا را متوقف کنید . به جای آن ، به طرف آنها بروید و صحبت کنید . خیلی اوقات همین آرامش شما برای ساکت کردن بچه ها کافی است .
اگر می خواهید موافقت کودک خود را جلب کنید کمتر از ” نه مؤکد ” استفاده کنید و حتی المقدور از حبس کردن او در اتاقش خودداری نمایید .
3 – فرزند خود را دوباره راهنمایی کنید
فرزند خود را به سمت رفتار پسندیده هدایت کنید . اگر او به چیزی دست می زند که نباید دست بزند ، به او بفهمانید که دقیقاً چه چیزهایی را می تواند لمس کند یا بردارد . اگر او روی مبل بالا و پایین می پرد ، به جای اینکه او را سرزنش کنید ، جایی را که می تواند جست و خیز کند به او نشان دهید .

4 – اشیاء مخرب را از دسترس کودک دور کنید .
اگر فرزندتان روی دیوار رنگ آمیزی می کند ، مداد رنگی را از دسترسش دور کنید و برایش توضیح دهید که چطور می تواند از مداد رنگی به درستی استفاده کند .

5 - عزت نفس کودکان را از بین نبرید .
اگر فرزند خردسالتان روی میز ایستاده و می خواهید او را پایین بیاورید ، به او بگویید ” اجازه نداری روی میز بایستی ، خودت پایین می آیی یا من کمکت کنم ؟ ” در این صورت شما به نوعی ناتوانی های او را مهار می کنید و اعتماد به نفس از شما به فرزندتان انتقال می یابد .

6 – فرزند خود را برای حضور در جمع آماده کنید
اگر فرزند شما در حضور دیگران بد رفتاری کند ، باعث خجالت شما می شود و افرادی که شاهد خرابکاری او هستند رنجیده می شوند . در این زمان اگر به او بگویید ” ساکت بنشین ” ، معمولاً رفتارش بهبود نمی یابد .
قبل از هر وضع جدیدی همچون سوار شدن به هواپیما یا حضور در جشن تولد ، موقعیت را برای او شرح دهید و انتظارات واقعی خود را بیان کنید . به طور مثال بگویید :
وقتی سوار هواپیما می شویم ، در آنجا صندلی مخصوص خودت را داری و باید کمربندت را ببندی . می توانی کتاب بخوانی ، چیزی بخوری یا با اسباب بازی کوچکی بازی کنی .
وقتی فردا به جشن تولد می رویم ، از تو انتظار دارم شلوغ نکنی و هنگامی که دوستت کادوهایش را باز می کند ، بنشینی و تماشا کنی .
7 – به کودک کمک کنید که کمی جلوتر را ببیند .
بچه ها در هر موقعیتی که قرار دارند ، رویدادهای بعدی را نمی بینند و فقط در لحظه زندگی می کنند . برای همین ، هنگام گــذر از مرحله ای دیگر ، دچار مشکل می شوند . بنا براین بهتر است هنگامی که می خواهید او را از جایی که دوست دارد به جای دیگری ببرید ، ابتدا پنج دقیقه قبل او را مطلع کنید که تا چند لحظه دیگر باید اینجا را ترک کنید . اگر بی خبر دست او را بگیرید و به جای دیگری ببرید باعث آزار او می شوید .

8 – از جایی که برای او مشکل ساز است دور شوید
اگر هر بار با کودکتان به سوپر مارکت رفتید و با مشکلاتی روبرو شدید ، زمانی به آنجا بروید که کسی از او نگهداری می کند . بهتر است مدت یک ماه به او فرصت دهید و او را همراه خود به خرید نبرید ، این مدت ، زمان مناسبی است که این چرخه ی منفی بشکند و به شما و فرزندتان اجازه دهد که روال عادی پیدا کنید .

9 – کودکتان را به جای دیگری ببرید
اگر در رستوران هستید و او بهانه گیری می کند ، کودکتان را بردارید و از آنجا خارج شوید . اغلب بیرون رفتن و انتقال او به جایی دیگر ، باعث آرامش او می شود .
کارهای روزمره را به طور منظم انجام دهید . لباس پوشیدن ، مسواک زدن ، باز کردن در ، تمیز کردن اسباب بازیها ، رفتن به رختخواب ، همه ی اینها مجموعه ای هستند که رویدادهای مهم روزانه محسوب می شوند. شما می خواهید فرزندتان هر یک را با موفقیت پشت سر بگذارد و در گذر از هر مرحله ، رفتار مناسبی داشته باشد . اما ممکن است رفتارهای منفی مثل فریاد زدن نیز به سرعت در روال عادی روزمره جای بگیرد .
10 – در هر مرحله او را راهنمایی کنید
دقت کنید که هر یک از مراحل رشد کودکتان در کارهای روزمره پنهان شده است . او به تدریج می تواند کفشهایش را بپوشد و یا به حمام برود . شما نخست باید او را از لحاظ فیزیکی ( در هر مرحله انجام امور روزانه ) راهنمایی کنید و بعد فقط نظاره گر باشید .
مثلاً به او بگویید : ” من نمی توانم لباست را دربیاورم ؛ اما تو را تماشا می کنم که چطور این کار را می کنی .”
11 – گاهی بعضی امور را به کودک یادآوری کنید
بچه ها به راحتی ممکن است چیزی را فراموش کنند . این وظیفه شماست که بعضی موارد را به آنها تذکر دهید . مثلاً اگر کودک شما فراموش کرد به دستشویی برود . باید با مهربانی به او بگویید ” وقت دستشویی” رفتن است . یک کلمه ی یاد آوری برای او بسیار مفید خواهد بود .

12 – هنگام فرمان دادن به کودک ، از دستورات واضح و روشن استفاده کنید
به جای اینکه بگویید ” اتاقت را مرتب کن ” بهتر است به مورد مشخصی اشاره کنید . یعنی بگویید کتاب ها را در قفسه آبی ، و اسباب بازی ها را در قفسه پایینی بگذار. هر قدر فرمان های شما واضحتر باشد پذیرفتن آنها برای کودک آسانتراست .

13 – علت انجام هر کاری را برای کودک توضیح دهید
1 ) همانطور که شما و فرزندتان در حال مسواک زدن هستید ، برای آگاهی او توضیح دهید که چه کار می کنید و چرا . مثلاً بگویید : ” ببین من خمیر دندان را به تمام دندانم می رسانم . می خواهم همه ی جوجوهایی که آنجا زندگی می کنند را در بیاورم . حالا با آب ، دهانم را می شویم ، غرغره می کنم و بعد آب دهانم را بیرون می ریزم . بیا با هم این طوری مسواک بزنیم “.
تربیت کودک - تبیان

¬اهانت و تحقيـــر كــودک، سرزنش هاي مداوم و انتقادهاي بيجا و به كارگيري تعبيرات غيرمحترمانه از مهمترين عواملي هستند كه بذر كينه و نفرت را در دل كودك مي پاشند.

¬ نــوزاد پس از تولد به ارتباط جسمي با مــادر نياز فراوان دارد، از اين رو نبايد ساعات طولاني از مادر جدا بماند. تحقيقات نشان داده است كه از شش ماهگي تا سه سالگي، حضور مادر نه تنها در رشد عاطفي كودك ، بلكه در رشد بدني و عقلي او نيز تأثير بسزايي دارد.

¬ در مقايســـه بيـــن فــــــرزندان، كودكي كه امتياز نمي آورد دچار احساس خود كم بيني مي شود و اعتمادش را نسبت به پدر و مادر از دست مي دهد.

¬ اگــــر بيش از حــد، سرعت فراگيري را در فرزندانمان تقويت كنيم، امكان باروري و تحكيم مفاهيم را در مراحل بعدي كاهش خواهد داد. سرعت اوليه و تشديد آهنگ رشد ، منجر به تأخير قابل ملاحظه اي در مراحل بعدي مي شود.

¬ هــرگـــز عيب فرزندتان را در رفتارها بزرگتــر از آنچه هست جلوه ندهيد، و هرگـــز عيب هايش را نزد ديگـــران بازگو نكنيد.

¬ همبــــازي شدن با كــــودک، علاوه بر اين كه او را غرق لذت و شادي مي كند و صميميت را افزايش مي دهد اعتماد به نفس و احساس ارزشمندي را در كودك تقويت مي كند.

¬ تحقيقـــات نشان مي دهــــد كه كودكان پرورش يافته در منزل نسبت به كودكان مهد كودك ، ماهانه از رشد قدي بيشتري برخوردارند.

¬ تـــربيتي كه آزادي را به كلي در كـــودک ناديده بگيرد و انتخاب و ميل قلبي را از وي سلب كند و تنها مبتني بر ترس و آداب خشك و بي روح ظاهري باشد، نه تنها دوام نمي يابد بلكه در نهايت به ركود وعصيان كودك مي انجامد.

¬ يك كارشناس مسائل رواني كودكان در اتريش مي گويد: چنانچه در روابط نوزاد با پدر ممنوعيتي ايجاد شود، نوزاد در حس وفاداري و دوستي دچار نقيصه مي شود و در سال هاي آينده توانايي ارتباط سالم را نخواهد داشت.

¬ كــــودكان بايد با رنج ها و مشكـــلات طبيعــي زندگـــي آشنا شوند تا افـــرادي شكننده، رفاه زده و پــر توقع بار نيايند.

¬ اگرچه جنبه هاي تخيلي داستان براي كودك لذت بخش و مفيد است لكن نبايد در آن افراط كرد، داستان نبايد ترس آور باشد؛ داستان بايد الگوي صحيح و متناسب با سن كودك را ارائه كند، بيان زيبايي ها و نيكي ها، با روح لطيف كودك سازگاراست.

تبیان

همه پدران و مادران دوست دارند كه كودكشان شاد باشد. اما آيا مي‌توانيم همان‌طور كه به كودكان مي‌آموزيم فوتبال بازي كنند يا زبان دومي را ياد بگيرند، به آنها بياموزيم كه شاد و خوشحال باشند؟ آيا بعضي از كودكان ذاتاً شاد متولد مي‌شوند و بقية آنها بايد بار سنگين سختي‌ها را به‌دوش بكشند؟ به‌نظر بيشتر دانشمندان، ژن‌هايي كه كودكان هنگام تولد به ارث مي‌برند بر قدرت شاد بودن آنها تأثير مي‌گذارد. گفتة مذكور به اين معنا نيست كه شما نمي‌توانيد براي لذت بردن او از زندگي كار زيادي انجام دهيد. با تشويق كودك، به او مي‌آموزيد كه بيشتر اوقات، خود را در بالاترين حد شاد زيستن قرار دهد. در ادامه، 10 راز پرورش كودكي شاد ارائه مي‌شود.

۱. به كــــودكتان عشق بورزيد.
متخصصان مي‌گويند كه اولين راز پرورش كودكي شاد تمجيد از اوست. ادوارد ام. هالوول، نويسندة كتاب ريشه‌هاي كودكي شادي در بزرگسالي، مي‌گويد:عشق مطلق والدين مهم‌ترين عامل در شادي كودكان است. وقتي كودكان بزرگ مي‌شوند، دانستن اينكه علايق، عقايد، خصوصيات و استعدادهايشان باارزش تلقي مي‌شود پايه‌گذار شادي سال‌هاي بعدي زندگي‌شان خواهد بود. البته پذيرش كودك به معناي چشم‌پوشي هميشگي از خطاهايش نيست. ياد بگيريد كه عملكرد كودك را نقد كنيد نه شخصيت او را. همچنين، آنچه را كه از كودك مي‌خواهيد به او بگوييد نه آنچه را كه نمي‌خواهيد.

۲. “نه، من نمـــي‌توانم” را به “بله، من مي‌توانــــم” تبديل كنيد.
وقتي كودك شما بداند كه به او اطمينان داريد و باورش كرده‌ايد، احساس مي‌كند كه دست يافتن به همه‌چيز برايش امكان‌پذير است. افكار كودك نسبت به خود بيشترين اهميت را دارد. بنابراين والدين بايد افكار مثبت به كودك خود القا كنند. وقتي كه در مدرسة ابتدايي، معلم پسر مك بلدسو، نويسندة كتاب پرورش فرزند با متانت، به او گفت كه هيچ استعدادي براي بازي فوتبال ندارد، وي به پسر سرزنش‌شده‌اش گفت كه هرگز اجازه ندهد كسي به اهداف و روياهايش راه پيدا كند. امروز پسر او بازيكني حرفه‌اي در يكي از تيم‌هاي مطرح كشور است. القائات فكري مثبت بلدسو در ذهن پسرش زندگي او را متحول كرد.

۳. مقـــــررات منصفانه وضع كنيد و به آنها پايبند باشيد.
كودكان كم‌سن‌وسال با احساس امنيت شاد مي‌شوند. فرض كنيد كه در بالاي آبشار مرتفعي ايستاده‌ايد، در صورتي از ايستادن در آنجا لذت خواهيد برد كه حفاظي در برابرتان باشد، در غير اين صورت، دچار اضطراب خواهيد شد. كودكان هم اين‌گونه‌اند. وقتي كه چارچوب محكمي براي رفتارهايشان وجود داشته باشد، آنها پيشرفت مي‌كنند. در حقيقت، كودكان در جست‌وجوي ساختارند.

۴. ابعاد مثبت را بــــرجسته كنيد.
به كودك خود بفهمانيد كه هيچ مشكلي وجود ندارد كه به اتفاق هم نتوانيد آن را حل كنيد. همچنين به او بياموزيد كه خوش‌بين باشد. اگر اتفاق بدي افتاد، با صداي بلند فكر كنيد و بگذاريد او افكار شما را بشنود: «واي، نه… باورم نمي‌شود كه اين اتفاق افتاده، اما درستش مي‌كنم، چيز مهمي نيست.» يادگيري خوش‌بيني مهم است، زيرا كودك مشتاق و آرزومند به احتمال زياد بزرگسالي شاد خواهد شد. افراد ناراضي و ناخشنود بر حوادث منفي زندگي متمركز مي‌شوند، درحالي‌كه افراد شاد به وقايعي مي‌انديشند كه چشم‌انداز بهتري از آينده به آنها مي‌دهد.

۵. حلقة شادي كـــــودكتان را كامــل كنيد.
والدين در پي معلمان و مربياني هستند كه بتوانند حلقة شادي كودكانشان را كامل كنند. به كودكتان كمك كنيد ارتباطات دوستانه‌اش را حفظ كند و گسترش دهد. داشتن ارتباطات قوي و مهارت برقراري آن از شروط اصلي شاد زيستن در آينده است.

۶. كـودكان را به تحرك بيشتر واداريد.
كودكان امروز سنگين ‌وزن‌ترند و اين براي سلامت و شادابي آنها مضر است. كودكان چاق، در مقايسه با ساير كودكان، اعتمادبه‌نفس كمتري دارند و افسرده‌ ترند. اگر كودكان سرگرميهاي پرتحرك خارج از خانه را جانشين فعاليتهاي كم‌تحرك خانگي كنند و به‌جاي غذاهاي آماده‌اي كه فاقد ارزش غذايي است، غذاهاي سالم و طبيعي بخورند، از فوايد شاد زيستن بهره خواهند برد. كودكي كه خوب غذا ميخورد و ورزش ميكند مغزش موادي شيميايي به نام اندورفين ترشح ميكند كه به او احساس شادي مي‌بخشد. با فراهم كردن ميان‌وعده‌هاي طبيعي ازجمله ميوه‌هاي تازة فصلي، پرهيز از قرار دادن تنقلات در دسترس كودكان و جانشين كردن غذاهاي سالم خانگي، به سلامت كودك خود كمك كنيد. كودكتان را به انجام دادن ورزش و سرگرميهاي خارج از منزل تشويق كنيد. بازي با ساير كودكان قدرت خلاقيت كودكتان را تقويت مي‌كند و مهارت‌هاي اجتماعي را به او مي‌آموزد.

۷. شــــادي را در جعبة يادگاري‌ها ذخيــــره كنيد.
اشياي مورد علاقة كودكتان، عكس‌ها، كارت‌پستال‌ها، يادگاري‌ها، كاردستي‌هايي را كه يادآور خاطرات شاد براي كودك هستند داخل جعبه‌اي قرار دهيد. هرگاه كودكتان بيمار است يا غمگين و به لبخندي ساده نياز دارد، آنها را از جعبه بيرون آوريد و به او نشان دهيد.

۸. لحظات جادويــي ارتباط را بيابيد.
اخيراً مطالعه‌اي بر روي 2000 كودك 5 تا 17 ساله انجام شده است. از آنان پرسيده شد كه خواهان چه چيزي هستند كه با پول نمي‌شود خريد. همة آنها در پاسخ گفته بودند كه والدين و توجه آنها هستند. كودكان ما مي‌خواهند كه به آنها فكر كنيم. برنامه‌هايي ترتيب دهيد كه همة اعضاي خانواده بتوانند در آن شركت كنند و لذت ببرند (كوهنوردي، پياده‌روي…). كودكان را در فعاليت‌هاي روزمره‌تان مانند انجام دادن كارهاي خانه، خريد و آبياري باغچه شريك كنيد.

۹. ژن تلاش دوباره را به كـــودك خود منتقل كنيد.
دختر شما همة فكر و ذهنش اين است شاگرد اول كلاس شود، ولي در اين رقابت همكلاسش برنده شده است. يك راز اصلي شاد زيستن برخورداري از قدرت پشت سر گذاشتن مشكلات است. سعي نكنيد كودك خود را از همة ناراحتي‌ها دور نگه داريد. به او كمك كنيد بياموزد چگونه با آنها مواجه شود. اگر شكست درسي يا غيردرسي او را نااميد كرده، كمك كنيد تا هرچه سريع‌تر به وضعيت عادي خود برگردد. تشويقش كنيد تا احساسات خود را در قالب نوشته يا نقاشي بيان كند. شما الگوي كودكتان هستيد. مطمئن شويد كه الگوي مناسبي در مقابل اوست. روحية خود را در هيچ شرايطي نبازيد.

۱۰. در او شگفتـــي ايجاد كنيد.
هنگامي كه كودك با چيزي بزرگ‌تر از خودش مواجه مي‌شود، خواه پديده‌اي فيزيكي باشد يا معنوي، احساس رضايت خاطر مي‌كند. با كودكان دربارة عقايد خود، خداوند و مقدسات ديني صحبت كنيد. لازم نيست كه او همة جزئيات را درك كند. با او در جنگل قدم بزنيد، به ستارگان خيره شويد، به تماشاي يك كرم كوچك در گل‌ولاي بنشينيد. احساس مراقبت و توجه در كودكان را پرورش دهيد.

پيــــــام عشق بــــراي كـــودكان

۱. بگــوييد كه دوستش داريد.

اين جمله بايد اولين چيزي باشد كه كودكتان صبح‌ها، پس از بيدار شدن از خواب، مي‌شنود و نيز آخرين جمله‌اي باشد كه پس از شنيدن آن به خواب مي‌رود. موقع دعوا و مشاجره و هر زماني كه انتظارش را ندارد، بگوييد كه دوستش داريد.

۲. بنــــويسيد كه دوستش داريد.

در كيف مدرسه‌اش، يادداشت كوچك يا كارت‌پستالي بگذاريد كه بر رويش نوشته‌ايد:"دوستت دارم"خوب است يادداشت‌هايتان را درون كمد لباس‌ها، جعبة اسباب‌بازي‌ها يا زير بالشتش پيدا كند. ابراز عشق و علاقة شما، با اين نوشته‌ها، به كودكتان نشان مي‌دهد كه به او فكر مي‌كنيد، حتي زماني كه نمي‌توانيد كنار هم باشيد.

۳. در آغــــوشش بگيريد.

هيچ مانعي براي در آغوش گرفتن كودكتان وجود ندارد.

۴. لمســش كنيد.

آرام به پشت او بزنيد، بازوهايتان را دور شانه‌هايش حلقه كنيد، موهايش را به‌هم بريزيد.

۵. در بازي‌اش شريك شويد.

توپ بزنيد، براي پرندگان دانه بريزيد، بادبادك هوا كنيد و با او مسابقه دهيد.

۶. گــــوش دهيد، واقعاً گوش دهيد.

در حين گوش دادن، جملاتي به زبان بياوريد كه نهايت توجه‌تان را به صحبت‌هاي او نشان دهد. جملاتي مانند «نه‌بابا!»، «واي، چه جالب!»، «من اصلا ً نمي‌دانستم!»، «بيشتر در اين مورد توضيح بده!»

۷. بدون به زبان آوردن كلمـــــه‌اي، با او حرف بزنيد.

به تماشاي بازي او در مدرسه يا زمين بازي بنشينيد. لحظه‌هايي كه به شما نگاه مي‌كند يا نگاهتان با هم تلاقي مي‌كند، به او لبخند بزنيد. بد نيست از چشمك زدن هم براي ايجاد ارتباط با او استفاده كنيد. علائم خاصي براي رابطه‌تان تعريف كنيد كه فقط خودتان دو نفر معني آنها را بدانيد.

آخـــــــــر اینکــــــــه :

• اولين راز پرورش كودكــــي شاد تمجيد از اوست.
• عملكرد كــــودك را نقد كنيد و نه شخصيت او را.
• افكـــار مثبت و تأييد‌كننده را به كــــودكتان القا كنيد.
• كـــودكان كم‌سن با احساس امنيت شــــاد مي‌شوند.
• به كـــودكان بياموزيد كه خوش‌بين باشند.
• كـــودكان چاق، در مقايسه با ساير كـــودكان، افســـرده‌ترند.
• سعــــي نكنيد كــــودك خود را از همة ناراحتي‌ها دور نگه داريد.

هنگامی که کودکان بتوانند با اطمینان نظرات خود را بیان کنند، بیشتر احساس اعتماد به نفس می‌کنند

کودکان هر روز با موقعیت‌هایی روبه رو می‌شوند که توانایى آن‌ها را در زمینه هاى مختلف محک می‌زند. رفتن به مدرسه، ارتباط با بقیه بچه‌ها و بزرگ‌ترها و شرکت در بازی‌های دسته جمعى و مسابقات ورزشى از جمله فعالیت‌هایی است که براى کودکان به منزله چالش‌هایی بزرگ تلقى می‌شود و قدم گذاشتن به این مرزهاى کشف نشده و ناشناخته شهامت زیادى می‌طلبد. تقریباً همه پدر و مادرها دوست دارند به فرزندانشان القا کنند که توانایی‌های بسیار زیادى دارند. آن‌ها می‌خواهند کودکانشان شجاعانه با موقعیت‌های جدید و مشکلات بجنگند و هرچه بزرگ‌تر می‌شوند بیشتر به خود و توانایی‌هایشان اعتقاد پیدا کنند.

برای پرورش روحیه اعتماد به نفس کودکان عوامل بسیاری دخیل اند از جمله:

مسئولیت پذیری در کودکان
تشویق کودکان توسط بزرگ‌سالان به توسعه مهارت‌های رهبری یکی از بهترین راه‌ها برای تضمین آینده ای روشن برای آن‌هاست. تقریباً کودکان در هر سنی علاقه‌مند بهره گیری مهارت‌های رهبری هستند. با توجه به این امر نه تنها آن‌ها اعتماد به نفس بیشتری به دست می‌آورند بلکه می‌توانند به راحتی و به طور موثر با همسالان خود تعامل داشته و بر جامعه و همسالان خود تأثیرگذار باشند. در طول رشد این ویژگی‌ها در توسعه و تکامل کودکان تأثیری طولانی مدت خواهد داشت. مربی و والدین کودک می‌توانند با بکار گیری تکنیک‌های ساده مهارت رهبری در کودکان را تقویت کرده و افزایش دهند.

تأثیر همسالان
کودکان و نوجوانان اغلب تحت تأثیر همسالان خود هستند و نظر دیگران برای آن‌ها اهمیت دارد. بسیاری از کودکان از رفتارهای همسالانشان الگو برداری می‌کنند و در جهت همسو بودن با آن‌ها گام بر می‌دارند. وظیفه والدین و مربیان این است که با کودک یا دانش آموز خود را در مورد تأثیر پذیری از همسالان صحبت کنند و از بچه‌ها بخواهند با در نظر گرفتن شرایط مختلف رفتار های مناسبی در مقابل همسالان داشته باشند.

یک گام به جلو
شکل گیرى اعتماد به نفس از سنین بسیار پایین آغاز می‌شود. از زمانى که کودکان یاد می‌گیرند کتاب را ورق بزنند یا کودکان نوپا یاد مى‌گیرند که راه بروند یا هر موقعیت دیگرى که موجب می‌شود به خودشان بگویند«من می‌توانم». یادگیرى هر مهارت جدید یا هر تجربه تازه اى بر تصویر ذهنی‌ای که کودکان از خود و قابلیت‌هایشان دارند تأثیرگذار است.

تشویق کنید
هنگامی که کودکان بتوانند به وضوح و با اطمینان نقطه نظرات، افکار، عقاید و آرمان‌های خود را بیان کنند، بیشتر احساس اعتماد به نفس می‌کنند و با مشکلات پیچیده بهتر مقابله می‌کنند. والدین باید براى فرزندانشان فرصت‌ها و موقعیت‌های زیادى به وجود بیاورند تا آن‌ها تمرین کنند و مهارت‌ها و توانایی‌هایشان را گسترش دهند.
باید اجازه دهند که بچه‌ها اشتباه کنند و شکست بخورند و سپس به آن‌ها روحیه بدهند تا دست از تلاش برندارند. وقتى بچه‌ها چیزى را که تازه یاد گرفته‌اند به پدر و مادرشان نشان می‌دهند باید با اشتیاق و هیجان به آن‌ها پاسخ داد و زمانى که براى انجام کارى به سختى تلاش می‌کنند یا به موفقیتى می‌رسند، والدین باید به عنوان جایزه آن‌ها را تحسین و تشویق کنند.

الگوی مناسب برای کودکان باشید
کودکان در زندگی بزرگ‌سالان را سرمشق خود قرار می‌دهند و رفتارهایی را که از والدین می‌بینند، درونی می‌کنند. کودکان به عنوان الگو به والدین نگاه می‌کنند و والدین حتی اگر رفتارهایشان را با صدای بلند به فرزندانشان دیکته نکنند اما آن‌ها از پدر و مادرشان تأثیر می‌پذیرند. والدین لازم است، انجام کارهای داوطلبانه و خلاقیت در زندگی روزمره را به کودکان آموزش دهند. داستان‌هایی در مورد چالش‌های تصمیمات مخاطره آمیز یا تجربیاتشان از کمک به دیگران را با فرزندانشان در میان بگذارند.

تجربه های والدین، راه حل‌هایی دست اول
فرصت‌های خدمات داوطلبانه و اجتماعی برای کودکان ایجاد کنیم. تجربه‌ها یکی از بهترین راه حل‌ها برای آموزش مهارت‌های رهبری به کودکان است. مشارکت در کارهای گروهی و فراهم آوردن فرصت‌هایی برای کمک به دیگران بهترین شرایط را برای نهادینه کردن رهبری فراهم می‌کند. به طور مثال کمک به فقرا، مشارکت در هیئت‌های مذهبی، کمک به معلولان و نابینایان و شرکت در اردوهای جهادی و … از راه‌های موثر در جهت افزایش توانایی رهبری است. تجربه های والدین در توانمند سازی کودکان و آموزش آن‌ها برای اینکه چگونه تأثیری مثبت بر دیگران داشته باشند، در این فرآیند موثر است.

یگذارید فرزندتان بزرگ شود
درست است که باید روى کارهاى فرزندتان نظارت داشته باشید تا به خودش صدمه اى نزند، ولى براى آن که به بچه هاکمک کنید تا واقعاً مهارت جدیدى را یاد بگیرند، نباید بیش از حد دخالت کنید. به آن‌ها این فرصت را بدهید که کارى جدید را امتحان کنند، اشتباه کنند و از اشتباهاتشان درس بگیرند.
به عنوان مثال اگر فرزند خردسالتان دوست دارد یاد بگیرد که یک ساندویچ کره و مربا درست کند، طرز تهیه را برایش به طور کامل توضیح دهید، مواد اولیه را حاضر کنید و به او اجازه دهید که خودش به تنهایى دست به کار شود. ممکن است بگویید اگر همه چیز را به او بسپارم آشپزخانه را کثیف می‌کند. اگر بخواهید با اولین قطره مربا که روى میز آشپزخانه می‌ریزد همه چیز را از دستش بگیرید، هیچ وقت یاد نمی‌گیرد چطور ساندویچ درست کند. از هرگونه انتقادى که موجب دلسرد شدن او می‌شود بپرهیزید. اگر کمى صبر داشته باشید و بتوانید کثیفی آشپزخانه و زمانى که طول می‌کشد تا فرزندتان ساندویچ درست کردن را یاد بگیرد، تحمل کنید، نتیجه ارزشمندى خواهید گرفت.

پرورش استعداد بالقوه
استعدادهای فردی کودکان را پرورش دهیم و آن‌ها را برای مشارکت تشویق کنیم. هر کودکی استعداد بالقوه برای مهارت‌های رهبری دارد، اما مهارت همه کودکان به یک شیوه پرورش نمی‌یابد. به علایق خاص، احساسات و توانایی کودکان توجه کنیم. کودک ممکن است یک ورزشکار با استعداد یا ماهر در نقاشی و طراحی باشد. برای بچه‌ها راه‌هایی پیدا کنیم که این مهارت را در گروه افزایش دهند، این امر به ترویج کار گروهی و مهارت‌های اجتماعی کمک می‌کند. همچنین می‌توانیم بچه‌ها را به فرصت‌های رهبری در باشگاه‌ها و سازمان‌هایی که نیاز به اعضای افتخاری دارند، تشویق کنیم.